انتظار مصلح جهانی؛ عقیده ای مشترک در میان اقوام و ملل مختلف

تمامی پیامبران بزرگ الهی در دوران ماموریت خود به عنوان بخشی از رسالت خود به مردم وعده داده اند که در آخرالزمان و در پایان روزگار، یک مصلح بزرگ جهانی ظهور خواهد کرد و مردمان جهان را از ظلم و ستم ستمگران نجات خواهد داد و فساد، بی دینی و بی عدالتی را در تمام جهان ریشه کن می کند. 

سیری کوتاه در افکار و عقاید ملل مختلف مانند: مصر باستان، هند، چین، ایران و یونان و نگرش به افسانه های دیگر اقوام مختلف بشری این حقیقت را به خوبی روشن و مسلم می سازد که همه اقوام مختلف جهان با آن همه اختلاف آراء عقاید و اندیشه های متضادی که با یکدیگر دارند، در انتظار مصلح موعود جهانی به سر می برند. 



* ایرانیان باستان 

ایرانیان باستان معتقد بودند ˈگرزاسپهˈ قهرمان تاریخی آنان زنده است و در کابل خوابیده و صد هزار فرشته او را پاسبانی می کنند تا روزی که بیدار شود و قیام کند و جهان را اصلاح کند. 

گروهی دیگر از ایرانیان می پنداشتند که ˈکیخسروˈ پس از تنظیم کشور و استوار ساختن شالوده فرمانروایی، دیهیم پادشاهی را به فرزند خود داد و به کوهستان رفت و در آنجا آرمیده تا روزی ظاهر شود و اهریمنان را از گیتی براند. 

نژاد اسلاو بر این عقیده بودند که از مشرق یک نفر برخیزد و تمام قبایل اسلاو را متحد سازد و آنها را بر دنیا مسلط گرداند. 

نژاد ژرمن معتقد بودند که یک نفر فاتح از طوایف آنان قیام کند و ژرمن را بر دنیا حاکم گرداند. 

اهالی صربستان انتظار ظهور «مارکوکرالیویچ» را داشتند. 

برهماییان از دیرزمانی بر این عقیده بودند که در آخرالزمان ˈویشنوˈ ظهور کند و بر اسب سفیدی سوار شود و شمشیر آتشین بر دست گرفته و مخالفان را خواهد کشت و تمام دنیا ˈبرهمنˈ شود و به این سعادت برسد. 

ساکنان جزایر انگلستان از چندین قرن پیش آرزومند و منتظرند که ˈارتورˈ روزی از جزیره 

ˈآوالونˈ ظهور کند و نژاد ˈساکسونˈ را در دنیا غالب گرداند و سعادت جهان نصیب آنها شود. 

اسن ها معتقدند که پیشوایی در آخرالزمان ظهور کرده، دروازه های ملکوت آسمان را برای آدمیان خواهد گشود. 

سلت ها می گویند: پس از بروز آشوب هایی در جهان، ˈبوریان بور ویهیمˈ قیام کرده، دنیا را به تصرف درخواهد آورد. 

اقوام اسکاندیناوی معتقدند که برای مردم بلاهایی می رسد، جنگ های جهانی اقوام را نابود می سازد، آنگاه ˈاودینˈ با نیروی الهی ظهور کرده و بر همه چیره می شود. 

اقوام اروپای مرکزی در انتظار ظهور ˈبوخضˈ هستند. 

اقوام آمریکای مرکزی معتقدند که ˈکوتزلکوتلˈ نجات بخش جهان، پس از بروز حوادثی در جهان، پیروز خواهد شد. 

چینی ها معتقدند که ˈکرشناˈ ظهور کرده، جهان را نجات می دهد. 

زرتشتیان معتقدند که ˈسوشیانسˈ (نجات دهنده بزرگ جهان) دین را در جهان رواج دهد، فقر و تنگدستی را ریشه کن سازد، ایزدان را از دست اهریمن نجات داده، مردم جهان را هم فکر و هم گفتار و هم کردار گرداند. 

قبایل ˈای پوورˈ معتقدند که روزی خواهد رسید که در دنیا دیگر نبردی بروز نکند و آن به سبب پادشاهی دادگر در پایان جهان است. 

گروهی از مصریان که در حدود سه هزار سال پیش از میلاد، در شهر ˈممفیسˈ زندگی می کردند، معتقد بودند که سلطانی در آخرالزمان با نیروی غیبی بر جهان مسلط می شود، اختلاف طبقاتی را از بین می برد و مردم را به آرامش و آسایش می رساند. 

گروهی دیگر از مصریان باستان معتقد بودند که فرستاده خدا در آخرالزمان در کنار رودخانه خدا پدیدار گشته، جهان را تسخیر می کند. 

ملل و اقوام مختلف هند، مطابق کتاب های مقدس خود، در انتظار مصلحی هستند که ظهور خواهد کرد و حکومت واحد جهانی را تشکیل خواهد داد. 

یونانیان می گویند: ˈکالویبرگˈ نجات دهنده بزرگ ظهور خواهد کرد و جهان را نجات خواهد داد. 

یهودیان معتقدند که در آخرالزمان ˈماشیعˈ (مهدی بزرگ) ظهور خواهد کرد و تا ابدالآباد در جهان حکومت می کند. او را از اولاد حضرت اسحاق می پندارد در صورتی که تورات کتاب ـ مقدس یهود ـ او را صریحا از اولاد حضرت اسماعیل دانسته است. 

نصارا نیز به وجود حضرت(ع) قائلند و می گویند: او در آخرالزمان ظهور خواهد کرد و عالم را خواهد گرفت، ولی در اوصافش اختلاف دارند.



* موعود در آیین اسلام 

اسلام به عنوان آخرین و کامل ترین دین از ادیان آسمانی ، به مساله مهدی موعود بیش از سایر ادیان اهمیت داده و در تبیین مسایل مربوط به آن اهتمام خاصی ورزیده است. 

بر اساس جایگاه مهم مهدی موعود در اسلام است که همه مسلمانان از هر گروه و فرقه ای بر این مساله اتفاق دارند که در آخرالزمان حضرت مهدی (عج) خروج می کند و بر این مساله نیز اتفاق نظر دارند که آن حضرت از نسل حضرت علی (ع) و فاطمه زهرا (س) و نامش نام پیامبر (ص) است. 

علاوه بر آیات فراوانی که بر مساله مهدویت در اسلام و ظهور حضرت مهدی (ع) دلالت می کند، روایات شیعه و سنی در این زمینه بسیار زیاد و به حد تواتر رسیده است، به طوری که کسی نمی تواند درباره درستی آنها تردید به خود راه دهد. 



الف - مهدی موعود در مذهب اهل سنت 

در کتاب های اهل سنت و جماعت آن قدر روایات درباره مهدی موعود (ع) وجود دارد که عقیده به آن حضرت از ضروریات دینی مذهبی آنان به شمار آمده است. 

به عنوان مثال، درباره اصل موضوع ظهور مصلح جهانی و حضرت مهدی (ع)، 657 حدیث در کتاب هایی چون صحیح بخاری، سنن ابن ماجه، سنن ابن داود، سنن ترمذی، منتخب کنز العمال، مسند احمد بن حنبل، ینابیع المودة، الصواعق المحرقه و غیر آن نقل شده است. کتاب هایی که درباره حضرت مهدی (ع) نوشته اند و یا روایات مربوط به او را جمع آوری کرده اند، فزون از شمار است. 

کتاب منتخب الاثر، بیش از 60 کتاب معتبر اهل سنت را، که به این موضوع پرداخته اند نام می برد، که برخی از عالمان مشهور و بلند آوازه و نیز اکابر اهل سنت از جمله احمد بن داود، ابن ماجه، ترمذی، بخاری، مسلم، نسایی، بیهقی، ماوردی، طبرانی، سمعانی، ابن عساکر، کسایی، ابن اثیر، حاکم، ابن جوزی، شارح معتزلی، ابن صباغ مالکی، ابن مغازلی، شافعی، محب الدین طبری و شبلنجی مولفان این کتاب ها هستند. 

از این رو، برغم اینکه اهل سنت به اصل امامت ـ مانند شیعه ـ اعتقاد ندارند، ولی به خاطر زیادی روایات معتبر مربوط به ظهور حضرت مهدی (عج) و تواتر آنها، اعتقاد به ظهور مهدی نامی از نسل فاطمه (س) از اعتقادات ضروری اهل سنت به شمار آمده است و لذا انکار مهدی موعود را موجب خروج از دین می دانند. 

پرداختن به مساله مهدویت و ظهور مهدی از اهل بیت پیامبر اکرم (ص) و نسل فاطمه زهرا(س)، اختصاص به محدثان اهل سنت ندارد؛ چرا که بسیاری از دانشمندان دیگر سنی مذهب نیز به دلیل اهمیت این مساله در تفکر دینی اعتقادی به آن توجه کرده و به اظهار عقیده درباره آن پرداخته اند. ابن ابی الحدید معتزلی از متکلمان مشهور سنی مذهب و محی الدین عربی عارف نامدار اسلامی از آن جمله اند. 



ب - مهدی موعود در مذهب تشیع 

اندیشه مهدویت و مساله مهدی موعود در مذهب تشیع به دو دلیل مهم از جایگاه برتر و حساسیت و جذابیت بیشتری برخوردار است یکی به دلیل اصالت مساله امامت و جایگاه اعتقادی آن، که در فرهنگ دینی اعتقادی شیعه تداوم رسالت است و دوم اینکه طرح مساله مهدویت در شیعه از صراحت، شفافیت و جامعیت بسیار بیشتری برخوردار است به طوری که همه ابعاد آن و زوایای شخصیتی حضرت مهدی (عج) و چگونگی ظهور و تشکیل حکومت واحد جهانی اسلام توسط آن حضرت به خوبی روشن شده و هیچ گونه ابهامی در آن وجود ندارد. 

به بیان دیگر، مساله مهدی موعود در مذهب تشیع مضاف بر آنچه در دیگر ادیان و مذاهب معمولا به ذکر کلیات بسنده کرده اند، جزییات آن را نیز بیان و تعیین مصداق کرده، مصداق آن را نیز به صورت مستدل و قابل قبولی ارایه کرده است. 

در اینجا به برخی از روایات مربوط به حضرت مهدی (ع ) اشاره می شود. پیامبر اکرم (ص) خطاب به علی (ع ) می فرماید: ˈپس از من دوازده امام خواهد آمد، اول آنها تو هستی ای علی و آخر ایشان ˈقائمˈ همان کسی که بـه لطف خدای متعال بر همه شرق و غرب جهان پیروز می شود.ˈ 

امام جواد(ع ) نیز در روایتی خطاب به حضرت عبدالعظیم حسنی درباره حضرت مهدی (ع) می فرماید: ای ابوالقاسم ! قـائم ما همان مهدی است که لازم است در غیبت او انتظارش را بکشند و در هنگام ظهورش اطاعتش کنند. او سومین از فرزندان من است. 

درباره حتمی بودن ظهورش، رسول خدا (ص) می فرماید: اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نمانده باشد، خداوند آن روز را آن قدر طولانی کند تا مردی از اهل بیتم که نامش نام من است بیاید و زمین را پس از آن که از ستمگری و بیداد پر شده بود، از عدل و داد پر کند. 

روایات درباره حضرت مهدی (عج) بسیار است و در منابع شیعه نیز مانند اهل سنت و حتی بیشتر از آنها روایات بی شماری که به قول علامه طباطبایی تعداد آنها از سه هزار روایت بیشتر است از پیامبر (ص) و ائمه (ع) نقل شده است. 

تمامی این اعتقادات از یک حقیقت مسلم حکایت می کند و آن اینکه این افکار و عقاید و آرا که همه آنها با مضمون های مختلف، از آینده ای درخشان و آمدن مصلحی جهانی در آخرالزمان خبر می دهند، نشانگر این واقعیت است که همه آنها در واقع از منبع پر فیض وحی سرچشمه گرفته است، ولکن در برخی از مناطق تنها کلیاتی از نویدهای مهدی موعود و مصلح جهانی در میان ملت ها به جای مانده است. 

برگرفته از حوزه نت

فراهنگ (2)**1883**1588